Beynəlxalq tədqiqatçılar qrupu son 20 il ərzində dünya okeanının beşdə birindən çoxunun (təxminən 75 milyon kvadrat kilometr) əhəmiyyətli dərəcədə qaraldığını aşkar edib.
"Unikal" xəbər verir ki, fotik zonanın dərinliyindəki dəyişikliklər - günəş işığı və ay işığının nüfuz etdiyi ərazi - bütün dünyada dəniz ekosistemlərini təhdid edir. Tədqiqat Global Change Biology (GCB) jurnalında dərc olunub.
Fotik zona okean həyatında əsas rol oynayır: bütün dəniz orqanizmlərinin 90%-ə qədəri burada yaşayır. Bu zonadakı işıq yalnız fotosintezi təmin etmir, həm də heyvanların davranış dövrlərini idarə edir. Qaranlıq bu prosesləri pozur, heyvanları adi yaşayış yerlərindən məhrum edir.
Araşdırmaya görə, 2003-2022-ci illər arasında dünya okeanının 21%-i qaralıb. Dəyişikliklər xüsusilə sahil zonalarında və açıq okeanda nəzərə çarpır. Okeanın 9%-də fotik zonanın dərinliyi 50 metrdən çox azalıb. bu, dəniz həyatı üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən böyük miqdarda işıq sahəsinin 2,6% - 100 metrdən çox itirilməsinə bərabərdir. Eyni zamanda, okean səthinin təxminən 10% -i, əksinə, işıqlanıb ki, bu da gedən proseslərin dinamikliyini və mürəkkəbliyini göstərir.
Qaralmanın səbəbləri müxtəlifdir. Sahil ərazilərində bu, xüsusilə güclü yağışlardan sonra gübrələr, üzvi maddələr və yağıntılar da daxil olmaqla qurudan axınların artmasıdır. Açıq okeanda yosunların çiçəklənmə dinamikasında dəyişikliklər və səthin temperaturu yüksəlir, suyun şəffaflığını azaldır.
Alimlər dəniz ekosistemlərini qorumaq üçün daha diqqətli monitorinq və strategiyalar, o cümlədən suların qaralması kimi gizli və daha az aşkar təhlükələri nəzərə almağa çağırırlar.
