Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə hücum edən şəxslə bağlı məhkəmə qərarı icra edilib.
Bir nəfərin ölümünə və iki nəfərin isə yaralanmasına səbəb olan Yasin Hüseynzadə bu gün edam olunub.
Mövzu ilə bağlı Operativ Media-ya danışan Milli Məclisin deputatı Rizvan Nəbiyev bildirib ki, Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə hücum beynəlxalq hüququn diplomatik münasibətlər haqqında Vyana Konvensiyasının pozulması və eyni zamanda iki tərəfli münasibətlərə ciddi zərbə vurulması demək idi:
"Bunun nəticəsində Azərbaycan səfirliyinin bütün heyəti təxliyə edildi və uzun müddət səfir səviyyəsində diplomatik təmsilçilik olmadı. Tələblərdən biri də bu idi ki, bu qətli törədən şəxs öz ədalətli cəzasını almalıdır. Bu prosesin bir il yarım, iki il ərzində baş verməsindən sonra bu gün ədalət təmin edilib.O an səfirlik nümayəndələrinin yaşadığı həyəcanı təsvir etmək çətindir. Bundan sonra ikitərəfli münasibətlərə vurulan siyasi və digər ziyan da böyük idi. Bu məsələnin mətbuatda və siyasi dairələrdə gündəmə gətirilməsi, Pezeşkianın Azərbaycana səfərindən öncə müzakirə olunması təsadüfi deyildi. Bu həm siyasi səviyyədə, həm də ictimaiyyət və mətbuat arasında verilən mesaj idi ki, ikitərəfli münasibətlərin normallaşması istiqamətində bir addım atılmalıdır. Yəni ədalət zəfər çalmalıdır. Cəza törətmiş şəxs İran qanunlarına əsasən ölüm hökmü ilə məhkum edilibsə, öz cəzasını almalıdır. Bu gün səhər biz bu xəbəri aldıq. Hesab edirəm ki, artıq İran-Azərbaycan münasibətlərini gərginləşdirən bir amil aradan qalxdı. Bizim münasibətlərimizdə müstəqillik dövrü boyunca enişli-yoxuşlu anlar olmuşdur. Ümid edirik ki, Prezident Pezeşkianın Bakı səfərindən və verdiyi bəyanatlardan sonra münasibətlərdə yüksəliş başlayacaq. Siyasi, iqtisadi və digər sahələrdə münasibətlərin inkişafını gözləyirik.
Azərbaycanın İrandakı səfirliyinə hücum
2023-cü il yanvarın 27-də Bakı vaxtı ilə səhər saat 8:30 radələrində Azərbaycanın İran İslam Respublikasındakı səfirliyinə silahlı hücum baş verib. Hücum nəticəsində səfirliyin mühafizə xidmətinin rəisi Orxan Əsgərov şəhid olub, iki əməkdaş – Vasif Tağıyev və Mahir İmanov isə ağır yaralanıblar.
Hücum nəticəsində həlak olan səfirlik əməkdaşımız
Hücumun detalları
Terrorçu Yasin Hüseynzadə hücumdan əvvəl saat 08:05 və 08:24-də avtomobili ilə səfirliyin qarşısından keçərək müşahidə aparıb. Saat 08:32-də isə avtomobilini səfirliyin qarşısında park edilmiş xidməti avtomobilə çırpıb. Yaranan səsə reaksiya verən səfirlik əməkdaşının qapını açmasından istifadə edərək səfirliyin binasına daxil olub və atəş açmağa başlayıb. Hücum anı səfirliyin müşahidə kameraları tərəfindən anbaan qeydə alınıb.
Hücumdan sonra atılan addımlar
Hadisədən sonra səfirliyin əməkdaşları və onların ailə üzvləri təxliyə edilib və səfirliyin fəaliyyəti dayandırılıb. Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi hadisəni terror aktı kimi qiymətləndirərək, İranın “Diplomatik Əlaqələr haqqında Vyana Konvensiyası”ndan irəli gələn öhdəliklərini yerinə yetirmədiyini bəyan edib.
Hücumun motivləri və İranın mövqeyi
İran rəsmiləri hücumun məişət zəminində baş verdiyini iddia etsələr də, Azərbaycan tərəfi bu versiyanı qəbul etməyib və hadisəni planlaşdırılmış terror aktı kimi qiymətləndirib.
Hücumçunun məhkəmə prosesi
Hücumdan sonra Yasin Hüseynzadə saxlanılıb və istintaqa cəlb edilib. İranın mərhum xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahiyan bildirib ki, cinayəti törədən şəxsə ən ağır və şiddətli cəzalar veriləcək. 2024-cü ilin fevral ayında Hüseynzadə barəsində edam hökmü çıxarılıb.
Beynəlxalq reaksiya və nəticələr
Hadisə beynəlxalq aləmdə geniş rezonans doğurub. Bir çox dövlətlər və beynəlxalq təşkilatlar diplomatik missiyalara qarşı hücumları pisləyərək, İranı məsuliyyətə çağırıblar.
Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə 2023-cü il yanvarın 27-də edilən silahlı hücumla bağlı bir sıra bəyanatlar verib. O, bu hadisəni təşkil olunmuş terror aktı kimi qiymətləndirib və İran hökumətini məsuliyyətə çağırıb.
Hücumun ardından verilən bəyanatlar
Hadisədən bir gün sonra 28 yanvar 2023-cü ildə İranın mərhum prezidenti İbrahim Rəisi Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevə zəng edərək başsağlığı verib. Prezident İlham Əliyev isə bu hücumu terror aktı kimi qınayıb və hadisənin tam və şəffaf şəkildə araşdırılmasını, cinayətkarın qanun qarşısında cavab verməsini tələb edib.
2023-cü il fevralın 17-də Münxendə keçirilən görüşdə Prezident İlham Əliyev jurnalistlərə açıqlamasında İran hökumətini hücuma görə birbaşa məsuliyyətli hesab edib. O, terrorçunun hadisədən dərhal sonra İran mediasında müsahibə verməsini və iki gün sonra onun ruhi xəstə elan edilməsini şübhəli addımlar kimi qiymətləndirib.
2025-ci ilin aprelində ADA Universitetində keçirilən “Yeni Dünya Nizamı ilə üz-üzə” adlı beynəlxalq forumda çıxış edən Prezident Əliyev hücumun təşkil olunmuş terror aktı olduğunu bir daha vurğulayıb.
Prezident İlham Əliyev, həmçinin İranın əvvəlcə terrorçunun ən ağır cəza ilə cəzalandırılacağına dair verdiyi vədlərin yerinə yetirilmədiyini bildirib. O, İranın bu məsələdə qeyri-şəffaf davranışını və ədalətin təmin olunmamasını tənqid edib.
Prezident İlham Əliyevin ədalətin təmin olunması istiqamətindəki qətiyyətli mövqeyi İran-Azərbaycan münasibətlərində mühüm bir dönüm nöqtəsi oldu.
Prezident İlham Əliyevin hadisə ilə bağlı verdiyi təcili və prinsipial tapşırıqlar Azərbaycan dövlətinin həqiqətən öz vətəndaşlarının arxasında durduğunu göstərdi. Səfirlik fəaliyyətinin dayandırılması və diplomatların geri çağırılması Azərbaycanın İranla əlaqələrində müəyyən soyuqluq yaratdı, amma eyni zamanda Azərbaycanın bu məsələyə verdiyi ciddi reaksiyanın və ədalətə olan bağlılığının simvolu oldu.
Səfirliyin fəaliyyətinin bərpası
2023-cü il yanvarın 27-də Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə qarşı törədilmiş silahlı hücumdan sonra səfirliyin fəaliyyəti müvəqqəti olaraq dayandırılmışdı. Hadisənin araşdırılması və təhlükəsizlik zəmanətləri ilə bağlı İran tərəfi ilə aparılan danışıqlar nəticəsində, 2024-cü il iyulun 15-dən etibarən səfirlik yeni ünvanda fəaliyyətini bərpa edib.
Məsud Pezeşkianın Azərbaycan səfəri
Xatırladaq ki, 2025-ci il aprelin 28-də İran İslam Respublikasının Prezidenti Məsud Pezeşkianın Azərbaycana rəsmi səfəri baş tutub. Səfər çərçivəsində Prezident İlham Əliyev ilə geniş tərkibdə görüş keçirilib. Görüşdə iki ölkə arasındakı münasibətlərin inkişafı, əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi və regional məsələlər müzakirə olunub. Prezidentlər həmçinin bir sıra mühüm sənədləri imzalayaraq əlaqələrin daha da möhkəmləndirilməsi istiqamətində addımlar atıblar.
Səfər zamanı Məsud Pezeşkian Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib və Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda həyatlarını qurban vermiş şəhidlərin xatirəsini ehtiramla yad edib. O, həmçinin Fəxri xiyabanda Ümummilli Lider Heydər Əliyevin və akademik Zərifə Əliyevanın məzarlarını ziyarət edərək əklil qoyub.
Bu səfər Azərbaycan-İran münasibətlərində yeni bir mərhələnin başlanğıcı kimi qiymətləndirilir və iki ölkə arasında daha sıx əməkdaşlıq və qarşılıqlı anlaşma üçün əlverişli şərait yaradır.
Qeyd: Material Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin (MEDİA) maliyyə dəstəyi ilə "insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi, vətəndaşların hüquqi, siyasi mədəniyyət səviyyəsinin yüksəldilməsi, sosial və siyasi fəallığının artırılması" istiqaməti üzrə hazırlanıb.
