Mətbəxdə, gündəlik həyatımızda çox vaxt baş verən bəzi zərərli vərdişlər var ki, bunlar sağlamlığımıza və ümumi həyat tərzimizə mənfi təsir göstərə bilər. Bəzən bunları heç fərq etmirik, amma uzun müddət davam edəndə ciddi problemlərə səbəb ola bilər. İndi bu zərərli vərdişlərə nəzər salaq:
1. Təmizliyə diqqət etməmək
Mətbəx gigiyenasına laqeyd yanaşmaq ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Xüsusilə, qida təhlükəsizliyi məsələləri çox vacibdir.
Qabların və mətbəx alətlərinin düzgün yuyulmaması: Kəsici alətlər, qazanlar və digər əşyaların yaxşı təmizlənməməsi bakteriyaların yayılmasına yol aça bilər.
İç içə qidaların saxlanması: Çiy ət və balıq məhsullarını hazırlanan yeməklərlə eyni rəflərdə saxlamaq, zəhərli bakteriyaların ötürülməsinə səbəb ola bilər.
Soyuducunun təmizlənməməsi: Soyuducuda qidaların son istifadə tarixini izləməmək və köhnəlmiş qidaları çıxarmamaq sağlamlığa ciddi təsir edə bilər.
2. Çox yağlı və ya şəkərli qidaların hazırlanması
Yağlı qidaların çox istehlakı bədənə zərər verə bilər. Fast food hazırlamaq, şirin desertlər və çox yağlı yeməklər də sağlamlığı pisləşdirə bilər.
Qızartmaların çox olması: Təmizlənməmiş yağda qızartmalar, kalori və zərərli trans yağlar artır. Bu, ürək-damar xəstəlikləri və artıq çəkiyə yol aça bilər.
Şəkərli qidaların çox olması: Çoxlu şəkərli içkilər və şirin qəlyanaltılar həmçinin metabolizma problemlərinə, insulin müqavimətinə və diş sağlamlığına zərər verə bilər.
3. Yeməkləri çox vaxt yüksək temperaturda bişirmək
Yüksək temperaturda yemək bişirmək (məsələn, çox uzun müddət qızdırmaq və ya çox yüksək temperaturda qızartmaq) bəzi qidaların içində olan faydalı maddələrin yox olmasına səbəb ola bilər. Eyni zamanda, yüksək temperaturda yeməklərdə kanserogen maddələrin yaranmasına da səbəb ola bilər.
4. Qida zəhərlənməsinə diqqət etməmək
Bəzən mətbəxdə qida hazırlayarkən diqqətsizliyimizdən qaynaqlanan qida zəhərlənmələri baş verə bilər:
Çiy qidaların düzgün hazırlanması: Çiy ət, balıq, yumurta və ya tərəvəzlərin düzgün bişirilməməsi zəhərlənməyə səbəb ola bilər.
İstifadə tarixini keçmiş qidaların istifadə edilməsi: Əslində çoxlu qidaların son istifadə tarixini keçməsi zəhərlənmə riskini artırır. Soyuducunun içini tez-tez yoxlamaq və qidaları vaxtında istifadə etmək lazımdır.
5. Çoxlu qida israfı
Qida israfı yalnız maddi zərərlə bağlı deyil, həm də ətraf mühitə zərər verir. Çox vaxt, xüsusilə böyük miqdarda yemək bişirdikdə, artıq qidalar təkrar istifadə edilmir və atılır.
Yeməyi lazımsız yerə çox hazırlamaq: Yalnız ac olduğunuzda və ya evdəki insan sayına uyğun miqdarda yemək bişirmək daha məqsədəuyğundur.
Qida israfını azaldan yanaşma: Qalan yeməkləri ertəsi gün istifadə etmək, qalıqları daha faydalı şəkildə dəyərləndirmək.
6. Mətbəxdə stress və tez yemək vərdişi
Stress altında yemək və ya tez-tez yemək kimi vərdişlər həm psixoloji, həm də fiziki sağlamlığı poza bilər.
Tez yemək: Yeməyi çox sürətli yemək həzm sistemini pozur və bədənə lazımi vaxtı vermir. Bu, həzm problemlərinə və hətta çəki artımına səbəb ola bilər.
Stress altında yemək: Yemək stressdən qurtulmaq üçün bir vasitə kimi istifadə edildikdə, çox kalorili qidaların aşırı istehlakına və nəticədə çəki artımına gətirib çıxara bilər.
7. Yeməklərin düzgün saxlanmaması
Yeməklərin düzgün saxlanmaması çox vaxt onların keyfiyyətini azaldır və təhlükəsizlik problemləri yarada bilər. Məsələn, yeməkləri düzgün şəkildə örtməmək, soyuducunun temperaturunun düzgün tənzimlənməməsi və ya qeyri-əsaslı qablar istifadə etmək.
8. Alkollu içkilərin yemək zamanı çox alınması
Bəzi insanlar yemək vaxtı alkoqol qəbul edirlər, amma bu, həm bədənin sağlamlığına zərər verə bilər, həm də mədə-bağırsaq sistemini pozur. Əgər bu vərdiş çox təkrarlanırsa, sağlamlıq problemlərinə yol açar.
Bu vərdişlərin bəziləri sadə dəyişikliklərlə aradan qaldırıla bilər, məsələn, daha sağlam bişirmə üsullarına (qızartma yerinə buxarda bişirmək və ya sobada bişirmək), düzgün qida saxlanmasına, daha az şəkər və yağ istifadəsinə və mətbəx gigiyenasına diqqət yetirməklə. Təmiz və sağlam mətbəx yalnız yaxşı yemək deyil, həm də yaxşı həyat tərzini təmsil edir.
