Azərbaycanda ali təhsil sistemində dövlət sifarişi ilə tədris olunan ixtisaslar gənclər üçün mühüm fürsət hesab olunur. AzPost bildirir ki, bu yerlər həm təhsil xərclərindən azad olmaq, həm də iş tapmaq şansını artırmaq baxımından ciddi maraq doğurur. Lakin bu sistemin planlaşdırılması və tətbiqi mərhələsində ciddi suallar ortaya çıxır.
Dövlət sifarişi üzrə yerlər adətən ölkənin sosial-iqtisadi ehtiyaclarına uyğun olaraq bölüşdürülür. Mühəndislik, kənd təsərrüfatı, tibb və müəllimlik ixtisaslarına üstünlük verilməsi bunun göstəricisidir. Lakin real əmək bazarına baxdıqda bu ixtisas sahiblərinin bir çoxu işsizliklə üzləşir və ya ixtisasından kənar sahədə çalışmalı olur.
Maraqlıdır ki, bəzən işəgötürənlər tərəfindən tələb olunan peşələr üzrə dövlət sifarişli yerlərin sayı çox az olur. Eyni zamanda, bəzi populyar ixtisaslara – məsələn, hüquq və beynəlxalq münasibətlərə – yüksək tələbat olsa da, dövlət sifarişi ilə yer ayrılmır və bu da repetitorluğa və pullu təhsilə olan asılılığı artırır.
Digər tərəfdən, regionlar üzrə ixtisas bölgüsü də balanslı aparılmır. Kənd yerlərində kənd təsərrüfatı və baytarlıq kimi sahələrə tələbat yüksək olsa da, bu ixtisaslara maraq azdır, çünki tələbələr urbanizasiya yönümlü təhsil almağa üstünlük verirlər.
Dövlət sifarişi mexanizmi gənclərin gələcəyini müəyyən edən əsas vasitələrdən biridir. Bu sistem düzgün planlanmadıqda, həm təhsil resurslarının israfı, həm də əmək bazarında ixtisas disbalansı yaranır.
Ekspertlər hesab edir ki, bu sahədə əmək bazarı ilə sıx əlaqəli, dinamik və illik əsasda yenilənən bir yanaşma vacibdir. Əks halda, dövlət sifarişi yalnız formal bir göstərici olaraq qalacaq və gənclərin real karyera perspektivlərinə ciddi təsir etməyəcək.
