Azərbaycan təhsil sistemində illərdir mövcud olan və getdikcə güclənən bir tendensiya var: repetitor asılılığı. AzPost bildirir ki, şagird və tələbə namizədlərinin əksəriyyəti məktəb təhsilini kifayət qədər effektiv hesab etmədiyindən əlavə hazırlığa müraciət edir. Bu hal təkcə imtahanlara hazırlıqla izah olunmur – o, ümumilikdə sistemin zəifliyinə işarədir.
Repetitor bazarının böyüməsi valideynlərin üzərinə ciddi maliyyə yükü salır. Aylıq 3-4 fəndən hazırlıq keçən bir şagirdin valideyni orta hesabla 300-500 manat civarında vəsait xərcləməli olur. Bu isə gəlir səviyyəsi aşağı olan ailələr üçün ciddi sosial bərabərsizlik yaradır və təhsil əlçatanlığını zəiflədir.
Digər tərəfdən, məktəb müəllimləri də çox zaman repetitorluq fəaliyyəti ilə məşğuldurlar. Bu hal onların məktəbdə dərs keyfiyyətinə təsir edir, çünki əsas diqqət ödənişli hazırlıqlara yönəlir. Şagirdlər məktəbdə dərsi qeyri-ciddi qəbul edir, əsas öyrənmə prosesini ev şəraitində, fərdi müəllimlə həyata keçirirlər.
Təhsilin təməl məqsədi olan “hər kəs üçün bərabər imkan” prinsipi bu mühitdə pozulur. Məktəb formal bir mühitə, repetitorluq isə real öyrənmə mənbəyinə çevrilir. Bu vəziyyət ali təhsil müəssisələrinə qəbulda da ədalətsizliyi dərinləşdirir.
Həmçinin repetitorluğa alışmış tələbələr universitet həyatına keçid zamanı müstəqil öyrənmədə çətinlik çəkirlər. Əlavə olaraq, bu sistem yaradıcı və tənqidi düşüncəni yox, mexaniki əzbərləməni təşviq edir.
Məktəb təhsilinin nüfuzunu artırmaq üçün müasir tədris metodlarına keçid, müəllimlərin peşəkarlığının artırılması və qiymətləndirmə sisteminin optimallaşdırılması vacibdir. Əks halda, təhsil sistemi paralel bir sistem – repetitorluq bazarına tam təhkim olunacaq.
Təhsil inkişafın əsas təməlidir. Onun bərabər, keyfiyyətli və hamı üçün faydalı olması üçün sistemli dəyişikliklər qaçılmazdır.
