Elm adamları həyat əlamətləri göstərən narahatedici "zombi vulkanı"nın başına gələnləri işıqlandırıblar. Tədqiqatçılar belə nəticəyə gəliblər ki, partlayış ehtimalı azdır.
Hafta.az-ın yazdığına görə, faktiki hərəkətsiz olan, lakin aktivlik əlamətləri göstərən vulkanlara “zombi vulkanları” deyilir.
Boliviyanın cənub-qərbində And dağlarında yerləşən Uturuncu da bu sinfə aiddir. Sonuncu dəfə 250 min il əvvəl püskürən vulkanda 1990-cı illərdən etibarən aktivlik müşahidə edilir.
Vulkan qaz buludları buraxır, kiçik zəlzələlərdən silkələnir və ətrafındakı yer pozulur. Vulkanın mərkəzi yavaş-yavaş yüksəlir, ətraf ərazi çökərkən Meksika şlyapasına bənzəyən forma yaranır.
Alimlər müşahidə edilən aktivliyin partlayışın xəbərçisi ola biləcəyindən şübhələnirdilər. Uturuncu Altiplano-Puna adlı geniş və son dərəcə dərin yeraltı maqma anbarının üstündə oturur və bunun püskürmə riski yaratdığını göstərir.
Lakin beynəlxalq tədqiqatçılar qrupunun yeni araşdırmasına görə, vulkanın qəribə fəaliyyəti onun altında toplanan maqma ilə bağlı deyil.
PNAS jurnalında dərc olunan tədqiqatın arxasında duran komanda, vulkanın yeraltı strukturunun bu günə qədər ən ətraflı üçölçülü görüntüsünü yaratmaq üçün 1700-dən çox kiçikmiqyaslı seysmik hadisənin məlumatlarından istifadə edib.
Alimlər tapdılar ki, Altiplano-Puna dar bir bacayabənzər boru vasitəsilə səthə isti maye və qazlar göndərir. Bu, qazların vulkanın zirvəsinin bir qədər aşağıda tutulmasına səbəb olur və duzlu suyu vulkanın ətrafındakı çatlara axmağa məcbur edir.
Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu proses vulkanın altındakı maqmanın yüksəlməsindən çox, yerin deformasiyası və zəlzələlər kimi müşahidələri izah edir. Qrup yerin altında saxlanılan qazın miqdarının kiçik olduğunu və böyük partlayış ehtimalının az olduğunu bildirib.
Alimlər həmçinin deyirlər ki, yeni tapıntılar digər zombi vulkanlarını yaxından izləmək zərurətini vurğulayır.
Tədqiqatın həmmüəllifi olan Kornell Universitetinin professoru Metyu Pritçard, "Buradakı üsullar ən azı 1400 potensial aktiv vulkan üçün tətbiq edilə bilər. Və bunun, Uturuncu kimi aktiv sayılmayan, lakin həyat əlamətləri göstərən onlarla potensial zombi vulkanına tətbiqi mümkündür” deyib.
