Ağız quruluğu tibbi adıyla kserostomi, tüpürcək vəzilərinin kifayət qədər tüpürcək ifraz etməməsi nəticəsində yaranan bir haldır. Tüpürcək ağız sağlamlığı və həzm prosesi üçün olduqca vacibdir. Onun çatışmazlığı nitq, udma və dadbilmə kimi gündəlik funksiyalara maneə törədə bilər.
Pravda.az bildirir ki, ağızda quruluq və yapışqanlıq hissi, diş çürümələri, diş əti xəstəlikləri və ağız yaraları bu vəziyyətin nəticəsi ola bilər.
Ağız quruluğu nədir?
Ağız quruluğu — ağızda kifayət qədər tüpürcək istehsal olunmaması səbəbindən yaranır. Tüpürcək ağız toxumalarını nəmləndirir, dişləri və diş ətlərini qoruyur. Tüpürcək çatışmazlığı ağızda narahatlıq, quruluq və yapışqanlıq hissi yaradır və gündəlik fəaliyyətləri çətinləşdirə bilər.
Tüpürcəyin rolunun zəifləməsi
Kserostomi — tüpürcək vəzilərinin normal işləməməsi ilə bağlıdır. Tüpürcək, ağızdakı bakteriyaların yayılmasının qarşısını alır, dişləri qoruyur, yemək qalıqlarını təmizləyir və həzm prosesinə yardım edir. Tüpürcəyin azalması bütün bu funksiyaların pozulmasına səbəb olur.
Ağız quruluğunun əlamətləri
Yayğın əlamətlər:
Ağızda quruluq və yapışqanlıq hissi
Çətin udma və danışma
Dad alma qabiliyyətində azalma
Çatlamış dodaqlar, ağız kənarında yaralar
Tez-tez susama
Pis ağız qoxusu
Dildə yanma
Qırmızı, quru və sərt dil
Daha az yayğın əlamətlər:
Boğazda quruluq, gıdıklanma və ağrı
Səsdə xırıltı və kallıq
Diş çürüməsi
Göz və dəri quruluğu
Oynaq ağrıları (xüsusən Sjögren sindromunda)
Ağız quruluğuna səbəb olan amillər
Dərmanlar: Antidepressantlar, antihistaminlər, yüksək təzyiq və allergiya dərmanları
Qocalma: Tüpürcək istehsalının azalması ilə müşayiət olunur
Siqaret və alkoqol: Tüpürcək ifrazını azaldır
Şəkərli diabet, otoimmün xəstəliklər (məsələn, Sjögren sindromu)
Radyoterapiya və kimyaterapiya: Xüsusilə baş-boyun nahiyəsində tətbiq olunduqda tüpürcək vəzilərinə zərər verir
Maye itkisi (susuz qalma)
Diaqnoz necə qoyulur?
Həkim əvvəlcə fiziki müayinə aparır, istifadə olunan dərmanları nəzərdən keçirir. Tüpürcək axını və keyfiyyətini yoxlamaq üçün analizlər götürülür və bəzən biopsiya tətbiq oluna bilər.
Müalicə yolları
Səbəbə yönəlik müalicə: Əgər səbəb dərmanlardırsa, doza dəyişdirilə bilər. Əsas xəstəliklər müalicə edilir.
Dərman müalicəsi: Pilokarpin və cevimelin kimi dərmanlar tüpürcək istehsalını artırır. Göbələk infeksiyası varsa, antifungal dərmanlar təyin oluna bilər.
Dəstək vasitələr:
Süni tüpürcək
Ağız spreyləri və nəmləndirici gellər
Şəkərsiz saqqız
Bol su içmək
Alkoqol və siqaretdən uzaq durmaq
Qeyd: Ağız quruluğu, ciddi narahatlıqlara və diş sağlamlığında problemlərə səbəb ola biləcək bir haldır. Əlamətləri hiss etdikdə həkimə müraciət etmək və altda yatan səbəbi müəyyən etmək vacibdir. Müalicə, həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıra bilər.
Əminə Bayramova
