Massaçusets Texnologiya İnstitutundan olan amerikalı alimlər kosmosda sərbəst şəkildə qarşılıqlı əlaqədə olan ayrı-ayrı atomların şəkillərini ilk dəfə əldə etməklə kvant fizikasında sıçrayış əldə ediblər. Tədqiqat Physical Review Letters (PRL) elmi jurnalında dərc olunub.
Bunun üçün komanda atomların sərbəst şəkildə qarşılıqlı əlaqədə ola biləcəyi lazer şüası tələsində saxlandığı yeni atom həlledici mikroskopiya metodunu hazırlayıb. Xüsusi işıq şəbəkəsi onların hərəkətini “dondurdu”. İncə tənzimlənmiş lazerlər atomları işıqlandıraraq onların təbii səpilmədən əvvəl mövqelərini düzəltməyə imkan verirdi.
Tədqiqatın aparıcı müəllifi, professor Martin Tsvirlyain izah edib: “İndi biz atomların həqiqi kosmosda necə davrandığını görə bilərik, nəinki onların xassələrini hesablaya bilərik”.
Təcrübələr göstərdi ki, bozonlar (məsələn, natrium atomları) bir kvant dalğası (de Broyl effekti) ilə bölünmə qabiliyyətini təsdiqləyən qruplaşma nümayiş etdirdilər. Fermionlar (litium atomları) isə super keçiriciliyin əsas mexanizmi olan cütlər əmələ gətirir.
Bu proseslər əvvəllər nəzəri olaraq proqnozlaşdırılırdı, lakin heç vaxt birbaşa müşahidə edilməmişdir.
