"Pilotsuz sistemlər artıq yalnız dəstək vasitəsi yox, döyüş meydanında əsas zərbə gücünə çevrilməkdədir..."
Ukraynada davam edən hərbi münaqişə döyüş meydanında qaydaları dəyişməkdə davam edir.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "dw.com" nəşri yazıb.
Məlumatda deyilir ki, 2025-ci ilin may ayının əvvəlində Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin xüsusi təyinatlı "Group 13" bölməsi tərəfindən idarə olunan MAGURA-7 dəniz dronları Rusiyanın iki Su-30 qırıcısını məhv edib.
Bu, dənizdəki pilotsuz aparatların real döyüşdə təyyarə vurduğu ilk tarixi hadisə kimi qeydə alınıb və bu hadisə təkcə texnoloji irəliləyiş deyil, həm də gələcək döyüşlərin mahiyyətini dəyişə biləcək strateji dönüş nöqtəsidir.
Əməliyyatda üç "Magura-7" pilotsuz katerindən istifadə olunub. Onlardan ikisi "hava-hava" tipli AIM-9 "Sidewinder" raketləri ilə təyyarələrə atəş açıb. Birinci təyyarənin ekipajı sağ qalıb və mülki gəmi tərəfindən xilas edilib, ikinci təyyarənin pilotları isə həlak olub.
MAGURA dronları nədir və nə edə bilər?
MAGURA (Maritime Autonomous Guard Unmanned Robotic Apparatus) - 5,5 metr uzunluğunda və 1 tona qədər çəkisi olan sürətli və uzaq məsafəli dəniz dronudur. MAGURA V5 və onun təkmilləşdirilmiş variantı olan MAGURA-7 müxtəlif məqsədlərlə - kəşfiyyat, patrul, hücum üçün istifadə edilə bilər.
200 kq-a qədər döyüş yükü daşıya və 800 km-ə qədər məsafəni qət edə bilir. Onun qiyməti təxminən 270 min dollar təşkil edir ki, bu da bir neçə on milyon dollar dəyərində olan qırıcı təyyarələrlə müqayisədə çox ucuzdur.
İsrail və dünyanın reaksiyası
İsrail bu sahədə təcrübəsi olan ölkələrdən biridir. "Rafael" şirkətinin istehsal etdiyi "Protector" kimi pilotsuz katerlər artıq illərdir İsrail Donanmasının arsenalındadır. Onlar sahilyanı zonaların qorunması, strateji obyektlərin mühafizəsi, qaçaqmalçılığın qarşısının alınması və diversiya cəhdlərinin dəf olunmasında fəal şəkildə istifadə olunur.
Bu hadisə nəyi dəyişir?
1. Paradiqma dəyişikliyi: Nisbətən ucuz, avtonom və çətin aşkar edilən sistemlər yüzlərlə dəfə baha başa gələn hədəfləri sıradan çıxara bilər.
2. Hərbi texnikanın zəifliyi: Hətta müasir təyyarə və gəmilər dənizdən gələn pilotsuz təhlükələr qarşısında yeni müdafiə strategiyalarına ehtiyac duyur.
3. Texnoloji üstünlük uğrunda yarış: İsrail və digər ölkələr bu tip "robot-kamikadze" texnologiyalarını təkmilləşdirib ixrac etmək üçün əlverişli mövqedədir.
Nəticə: Qara dənizdə baş verən bu hadisə adi bir hərbi epizod deyil, bu, texnologiyanın müharibə anlayışını necə dəyişdirdiyinin canlı sübutudur. Pilotsuz sistemlər artıq yalnız dəstək vasitəsi yox, döyüş meydanında əsas zərbə gücünə çevrilməkdədir. Bu dəyişikliklər qarşısında irəlidə olmaq istəyən ölkələr öz texnologiyalarını yenidən qiymətləndirməli və adaptasiya etməlidir.
