"400 milyard dollarlıq imkan..."
Tehranın Suriya ilə bağlı möhtəşəm iqtisadi planı olub, bu plan ABŞ-ın İkinci Dünya müharibəsindən sonra Avropanı bərpa etmək üçün həyata keçirdiyi "Marşal planı"na bənzəyib.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "reuters" agentliyi yazıb.
Nəşr qeyd edir ki, necə ki, Amerika müharibədən sonra Avropanın dirçəlişinə milyardlarla vəsait yatıraraq qlobal hegemonluğunu gücləndirib, İran da eyni üsulla Yaxın Şərqdə müharibədən dağılmış Suriyanı yenidən qurmaqla liderliyini möhkəmləndirmək niyyətində olub.
Agentliyinin müxbirləri 2022-ci ilin mayına aid olan bu 33 səhifəlik rəsmi sənədi Dəməşqdəki qarət olunmuş İran səfirliyində tapıb. Sənəddə İranın Suriyada iqtisadi imperiya qurmaq strategiyası qeyd olunur və bu da ölkənin Suriya dövləti üzərində təsirini dərinləşdirməyi hədəfləyir. Bir bənddə qeyd olunur: "400 milyard dollarlıq imkan".
Tehranın bu imperiya ümidləri dekabr ayında üsyançıların Əsədi devirməsi ilə puça çıxıb. Devrilmiş diktator Rusiyaya qaçıb. İranın silahlı dəstələri, diplomatları və iş adamları təcili şəkildə ölkəni tərk edib.
Dəməşqdəki İran səfirliyi Əsədin süqutunu qeyd edən suriyalılar tərəfindən talan edilib. Bina iranlı investorların qarşılaşdığı problemləri əks etdirən sənədlərlə dolu olub. Bu sənədlər və aylıq hesabatlar Suriyanı gəlirli peyk-dövlətə çevirməyə yönəlmiş ümidsiz səylərə yeni bir baxış imkanı yaradır - "Reuters" vurğulayır.
Agentliyin müxbirləri onlarla iranlı və suriyalı biznesmenlə danışıb, Suriyadakı İran şirkətləri şəbəkəsini araşdırıb və İranın investisiya etdiyi, lakin sonradan tərk olunmuş dini obyektlər, zavodlar, hərbi istehsalat müəssisələri və sairə layihələrə baş çəkib.
İranın sərmayələri arasında Latakiyada 411 milyon avro dəyərində elektrik stansiyası da olub, bu obyekt bir iranlı mühəndislik şirkəti tərəfindən tikilib, lakin hazırda istifadəsiz qalıb. Suriyanın şərq səhrasında neft hasilatı layihəsi dayandırılıb.
26 milyon dollar dəyərində olan və Ayətullah Əli Xameneiyə yaxınlığı ilə tanınan bir İran xeyriyyə təşkilatı tərəfindən tikilən Fərat çayı üzərindəki dəmir yolu körpüsü isə illər əvvəl ABŞ-ın hava zərbəsi nəticəsində dağıdılıb və bir daha bərpa olunmayıb - "Reuters" qeyd edir.
Ümumilikdə təxminən 40 layihə tərk edilib, bu isə İranın ümumi sərmayələrinin yalnız bir hissəsini təşkil edir. Müxbirlər müəyyənləşdirib ki, Suriya müharibəsinin sonuna yaxın İran şirkətləri qarşısında ödənilməmiş borcların həcmi azı 178 milyon dollara çatıb. İranın keçmiş deputatları isə Əsəd hökumətinin İrana olan ümumi borcunu 30 milyard dollardan çox qiymətləndirib.
"Uçuruma yuvarlanan investisiyalar tarixi həm maliyyə iflasını, həm də təcrid olunmuş Suriya və İran hökumətlərinin qarşılıqlı asılılığının hər iki tərəfə vurduğu ziyanı açıq şəkildə göstərir. İranın dəstəklədiyi silahlı qrupların və Əsədin qaçışı əksər suriyalılar üçün bayrama səbəbi olub. Lakin iranlılarla işləmiş suriyalılar şok vəziyyətindədir, çünki iranlı bizneslərin çıxışı onların çoxunu qazancsız qoyub", - "Reuters" yazıb.
