Münhen Lüdviq Maksimilian Universitetinin alman alimləri təxminən 4 milyard il əvvəl Yer kürəsində ən qədim mikroorqanizmlərin yaşadığı şəraiti çoxaltmağa nail olublar. Təcrübə göstərib ki, ilk hüceyrələri dəmir və kükürdün geokimyəvi reaksiyaları zamanı ayrılan hidrogendən enerji ala biliblər.
Tədqiqat Nature Ecology & Evolution (NEE) elmi jurnalında dərc olunub.
Mütəxəssislər yüksək temperaturda dəmir sulfid minerallarının əmələ gəldiyi qədim hidrotermal bulaqların (“qara tüstü bulaqları”) miniatür analoqlarını yaradıblar.
Bu mühitdə qədim mikroorqanizmlərin müasir analoqu olan archaea Methanocaldococcus jannaschii nəinki sağ qalıb, həm də sərbəst buraxılan hidrogendən istifadə edərək fəal şəkildə çoxalmağa başlayıb.
Tədqiqatın aparıcı müəllifi Vanessa Helmbrecht deyib: “Biz heç bir qida əlavə etmədik, buna baxmayaraq, arxeya eksponent olaraq böyüdü. Bu, ilk hüceyrələrin sadə kimyəvi reaksiyalardan enerji əldə edə bildiyini təsdiqləyir”.
Arxeya bəzi müasir mikroorqanizmlərdə də qorunan qədim asetil-KoA metabolik yolundan istifadə edib. Onlar dəmir daşıyan süxurlarda erkən həyatın fosil sübutlarına uyğun olan nadir sulfid mineralı olan makinavitin hissəcikləri ilə birlikdə böyüyüblər. Alimlər hesab edirlər ki, oxşar proseslər Yerdəki həyatın təkamülünə səbəb ola bilər.
Tədqiqatçılar Saturnun peyki Enceladusda da oxşar şəraitin ola biləcəyini, onun buzlu qabığının altında hidrotermal aktivliyə malik okeanın mövcud olduğunu irəli sürürlər. Birinci mərhələdə plan Enceladus mühitini simulyasiya etmək və arxeyaların bu şəraitdə yaşaya biləcəyini yoxlamaqdır.
//Gülnarə Abasova, Editor.az
